Liria e fjalës dhe mendimi është e drejtë themelore dhe qytetare

Mr.Ali Hertica

Liria e fjalës dhe të mendimit është e drejtëthemelore e njeriut dhe një komponent thelbësor i çdo Demokracie në botë .Është kjo liri që u mundëson qytetarëve për të shprehur mendimin dhepër të shkëmbyer pikëpamjet dhe informacionin, përtë protestuar kundër padrejtësiveqë qevaria bënë dhe merr vendime pa e pytur
sovranin, për të ndikuar në diskursin publik, dhe për të kritikuar veprimet eQeverisë. Si e tillë, liria e fjalës dhe
mendimit ku paraqet një kusht tënevojshëm për pjesëmarrjen e informuar dhe efektive politike të qytetarëve tënjë vendi siq është Kosova. Kufizimet e të folurit dhe të mendimit dhe fjalëstë lirë do të shkaktojë dëm në jetën demokratike dhe qëndron në kundërshtim meparimet themelore të Demokracisë së vendeve et zhvilluara – Qeveria duhet tëvendosë jo më shumë se minimumin e nevojshëm të kufizimeve mbi individët dhe
shqerit civile, veçanërisht në lidhje me të drejtat e tyre themelore. E drejtëthemelore e njeriut është një komponent thelbësor i çdo demokracie te atijshteti . A është kjo liri që u mundëson qytetarëve për tëshkëmbyer pikëpamjet dheinformacionin, për të protestuar kundër padrejtësivesiç është ratsti, për të ndikuar në diskursin publik, dhe për të kritikuarveprimet e qeverisë siq është tani ngerqi politik në Kosovë. Si e tillë, liriae fjalës paraqet një kusht të nevojshëm për pjesëmarrjen e informuar dheefektive politike të qytetarëve të një vendi. Kufizimet e të folurit të lirë të
shkaktojë dëm në jetën demokratike dhe qëndron në kundërshtim me parimetthemelore të Demokracisë – Qeveriaduhet të vendosë jo më shumë se minimumin enevojshëm të kufizimeve mbi individët, veçanërisht në lidhje me të drejtat etyre themelore.Ruajtja e fjalës së lirë është veçanërisht erëndësishme për mbrojtjen e të drejtave të grupeve minoritare. Pakicat shpeshvuajnë nga ndikimi i kufizuar politik dhe qasja e kufizuar në korridoret e
pushtetit, dhe kështu arena e shprehjes publike është vendi ku ata janë më tëmirë në gjendje për të dhënë zë në pozicionet e tyre, për të protestuar, dhepër të ndikuar opinionin publik. Në vendimet e shumta dhe të rrepta – vendimeveligjore, Gjykata e lartë duhet te mbrojë lirinë e fjalës se Partive Politikedhe individve, duke e quajtur atë “Litari Shpëtimi i Demokracisë¨.Në këto vendime parimore, kohë pas kohe edhegjyqtarët kanë afirmuar se testi i vërtetë i lirisë së fjalës nuk është,mbrojtja e deklaratave të pranuara zakonisht – të cilin askush nuk kërkon të
kufizojë gjithsesi – por e deklaratave që konsiderohen irrituese, ekstreme dhes’ka asgjë të jashtëzakonshme. Iniciativat legjislative që kërkojnë tëkufizojnë lirinë e shprehjes, duke përfshirë: Zgjerimin, ndalimin për nxitjen,
ndalimin e bojkotit të imponuar, dhe ate te marrja e fondeve publike për filmapër “Besnikërin që deklaron” regjisori ndaj shtetit. Dy iniciativa të tjeralegjislative, të cilat do të kufizojnë aktivitetet e grupeve të të drejtave të
njeriut, do të diskutohet më vonë në kapitullin.Fakti që liria e fjalës është shfaqur në mënyrë tëpërsëritur në të gjithë kapitujt e këtij raporti tregon si epiqendër e kësaj tëdrejte themelore të demokracisë, dhe gjithashtu qëllimin e kërcënimeve qëaktualisht përballet. Në kapitullin e tanishëm, ne do të trajtojm disa manifestimetë tjera shqetësuese të shkeljes mbi lirinë e fjalës, kufizimi i demostrimit tëpuntorëve në Kosovë dhe ngacmimet e protestuesve, kufizimet e imponuara nëdemonstrata në territoret e pushtuara, sulmet ndaj lirisë së shtypit. Ngacmimi i aktivistëve politikë dhe atyre që kritikojnë qeverinë. shkelje të lirisë sëshprehjes artistëve, dhe de-legjitimimin e organizatave te të drejtave të njeriu.