Ekonomia gri, tarifat parafiskale dhe aftësitë po pengojnë bizneset – raporti i KE-së për progresin ekonomik të vendit

Vendi ndodhet mes një niveli të moderuar dhe të mirë të përgatitjes në fushën e politikës ekonomike dhe monetare, vlerëson Komisioni Evropian. Maqedonia e Veriut ka bërë njëfarë progresi dhe është në një nivel të mirë të përgatitjes për zhvillimin e një ekonomie funksionale të tregut, sipas Raportit të Progresit të këtij viti të Komisionit Evropian (KE) për vitin 2023, i publikuar dje. Por siç u përmend, ekonomia gri, tarifat parafiskale dhe ndihma shtetërore jotransparente po i pengojnë bizneset. Vlerësimet për sektorin bankar janë se ai ka përballuar me sukses krizat e kaluara, shkruan PRESSonline.al

KE vëren se në vitin 2022 ekonomia u ndikua keq nga pasojat e luftës së agresionit të Rusisë kundër Ukrainës, e cila ngadalësoi ndjeshëm rimëkëmbjen e saj pas Covid-19. Ai theksoi se Qeveria ka mbështetur amvisëritë dhe bizneset përmes subvencioneve të mëdha të energjisë, uljes së taksave dhe mbështetjes së orientuar direkte ndaj të ardhurave.

Borxhi publik më i lartë se para pandemisë

Sa i përket borxhit publik, i cili ka qenë në qendër të vëmendjes këto ditë, KE shprehet se është dukshëm mbi nivelet para pandemisë.

“Për shkak të rritjes së të ardhurave tatimore të nxitura nga inflacioni dhe ekzekutimit të pamjaftueshëm të disa kategorive të shpenzimeve, deficiti i qeverisë ka mbetur nën objektivin e rishikuar. Shpenzimet kapitale janë rritur ndjeshëm, por ende jo në përputhje me planin e rishikuar. Borxhi publik ka rënë, por mbetet shumë mbi nivelet para pandemisë.

Banka qendrore shtrëngoi më tej politikën e saj kundër presioneve inflacioniste ende në rritje, të cilat filluan të zbuten gradualisht në fund të vitit 2022 dhe 2023. Deficiti i llogarisë aktuale u rrit ndjeshëm me rritjen e çmimeve të importit të energjisë, por nevojat për financim të jashtëm u plotësuan me ndihmën e huamarrjes së tregut dhe huamarrjes nga FMN – kjo qëndron ndër të tjera në sublimimin e arritjeve ekonomike të vendit.

Sektori bankar ka qenë rezistent gjatë krizave – theksohet në rubrikën e kritereve të arritura ekonomike.

Papunësia e lartë tek të rinjtë

Sa i përket tregut të punës, KE thotë se ka treguar njëfarë përmirësimi, por problemet strukturore vazhdojnë, duke përfshirë papunësinë e lartë dhe afatgjate të të rinjve dhe një hendek të gjerë gjinor. Ndër të tjera, Komisioni vëren se mjedisi i biznesit vazhdoi të pengohej nga prania e madhe e ekonomisë informale, progresi i ngadaltë në racionalizimin e tarifave parafiskale dhe një regjim jotransparent dhe joefikas i ndihmës shtetërore.

“Për më tepër, pjesa e produkteve me vlerë të lartë në eksporte u rrit dhe hapja tregtare u rrit në një nivel të lartë rekord.” Ka pasur progres të mëtejshëm në përmirësimin e formimit arsimor profesional, por mungesa e madhe e aftësive nënkupton një tranzicion të gjatë nga shkolla në punë” – thuhet në Raportin e fundit Evropian.

Dixhitalizimi i ekonomisë po përparon, por konkurrueshmëria e bizneseve vendase mund të përmirësohet përmes një oferte më të gjerë të shërbimeve elektronike për opinionin.

“Në përgjithësi, Maqedonia e Veriut është mesatarisht e përgatitur në shumicën e fushave të mbuluara nga grupi 3 për konkurrencë dhe rritje gjithëpërfshirëse, duke përfshirë transformimin dixhital dhe mediat, taksat, politikën sociale dhe punësimin, si dhe politikën e sipërmarrjeve dhe industrisë. Vendi ndodhet mes një niveli të moderuar dhe të mirë të përgatitjes në fushën e politikës ekonomike dhe monetare. “Është bërë njëfarë progresi në tatimet, politikën ekonomike dhe monetare, politikën e sipërmarrjeve dhe industrisë, politikën shkencore dhe kërkimore, politikën sociale dhe punësimin”, përfundon Raporti, përcjell PRESSonline.al