RROBAT NJË SEGMENT I RËNDËSISHËM NË KOHËN E NAMAZIT
Taxhudin Hamidi-Tetovë
“Nuk ka dyshim se Unë e fal atë që është penduar, që ka besuar, që ka bërë vepra të mira dhe që përqendrohet për në rrugën e drejtë”. Kuran: 20:82
Mbulesa në namz është një ndër nga kushtet e vlefshmërisë së namazit.
Besimatri islam nuk mundet të paramendohet pa rroba në namaz.
Mendimet dhe konkludimet e dijetarëve islam në këtë drejtim ofrojnë mendime të ndryshme në ruajtjen dhe kultivimin e mbulesës së trupit si një ndër kushtet e namazit në çdo kohë dhe vend.
Pra , duke menduar për mënyrën se si duhet të duket falja e namazit në formën e pëlqyer dhe të përsosur, padyshim se nevoite të mendojmë për mjeshtërinë e të zhveshurit dhe veshurit me rroba të mjaftueshme.
TRAJNIMI SHKOLLORË I VESHJES
Mendimi idijetarëve islam është që kjo mënyrë e të vshehurit me rroba trupin e njeriu kërkonë një trajtim edhe pse jo edhe trajnim shkollorë.
Që nga mosha e re fushnjore në shtëpi dhe në fushnjore duhet të mbahen trajnime se si duhet femija të veshë dhe të zhvesh rrobat e tij.
Obligimi i rrobave në namaz trajnon një disciplinë shkollore ku fëmiju mësohet të njohë rrobar,mënyrën e pjesëve të trupit gjatë veshjes dhe zhveshjes së rroabve .
Njohja me rrobat, kualiteti I robave , ngjyrat, pjesët e ndryshme të rrobave në trupin e njriut .
Pra me një fjale fillonë të dallojë pjesët e trupi dhe pjesët që ai duhet të i vesh apo mbuloje me rrooba si kemisha , xhaketa ,shallin , kapella etj.
E gjith kjo veprimatri dhe kujdesje e prindit apo mësueses në çerdhe e vetëdijëson fëminë për shumë obligime dhe detyra ndaj vetvetes dhe ndaj ruajtjes së tij nga stinat e motit.
Ai fillonë të zgjedh rroba të lehta,të trasha me zinxhirë apo me kopsa të bluzës, dallonë rrobat e huaja dhe rroabt e prodhuara nga vendi ku jetonë.
Ajo që është shumë me rëndësi namazi mësonë që fëmiju të mësohet se si të veshëet apo të i ngrehë çarapet deri mbi nyjen e kembës që paraqet një vështyrsi për shumë fëmij dhe për shumë edukatore gjatë veshjes së fëmisë.
RROBAT RËNDËSI E EDUKATËS ISLAME
Pra rrobat në fenë islame dhe në rregullat e fesë islame janë një rëndësi dhe një peshë shumë domethënësë në jëtën e çdo personi e në veçanti në jetën ë besimatrit islam me detyrime fetare i cili obligohet edhe me faljen e Namzit .
Rrobat janë një industri shumë e rëndësishmë për jetën e çdo njeriu e në veçanti e çdo besimatri gjatatë kohës kur ai falë namazin islam.
Rregullat e fese islame apo shartet e namazit siç njihen më mirë kërkojnë që rrobat e personit që falë namaz të jene të përshtatura për kryerjen e obligimit të namazit, sa i përket pastërtisë së tyre.
RROBA DHE PASTËRTIA KUSHT I NAMAZIT
Pra shohim se namazi po na ndihmonë në dy segmente shumë të rëndësishme për jetën ë çdo indiviti dhe ata:
Rroba dhe
Pastërtia e tyre.
Padyshim se veshja e rroobave testonë dhe identifikonë shumë anomali tek fëmijtë duke i detyruar ata që të aftësohen për veshjen dhe shijen e rroobave.
VESHJA E RROBAVE IDENTIFIKONË AFTËSINË E (FËMISË) INDIVIDIT
Gjithsesi mjeshtëria e rrobave identifikonë aftësinë e tyre gjatë lëvizjeve, p.sh.lëvizje të gishtave, kapja e kopsave, gjetja e vrimave të kopsave ( me nje dorë).
Aftësia të mbajë rrobat si duhet me qëllim që të i mbërthej dhe zbërthëj pa ndihmën e dikujt si prindi , mesuesja , shoku etj.
GJUHA E VESHJES SË RROBAVE
Gjithashtu veshja e rrrobave për namaz ndihmonë që fëmijtë të mësohen të njohin gjuhën e veshjes etj.
Sepse rroabat zhvillojnë një segment të rëndësishëm të dëshirave për të kërkuar apo blerë rroba të ndryshme.
Veshja e rrobave mundësonë të dallojë dorën e djatjtë nga e majta, të njohin anët lartë poshtë, në fund , përpara, pas,ngrehe mëngën lëshoje etj,. etj.
Pra oblige i namazit është një trajnim shkollorë që asistonë në mënyrë efikase fëmijtë të mësohen të vishen mirë dhe bukur dhe të ruajnë teshat e tyre të pastra.
RROBAT KATEGORIZOJNË INDIVIDIN
Pra trajnimi i veshjes është i kategorive të ndryshme:
-veshja për në xhami;
-Veshja për në shkollë;
-Veshja për në spital;
-Veshja pëe në fushën e sportit;
-Veshja për punë fizike etj.etj.
Duke marrë parasyshë se parimet e fese islame janë shumë të rëndesishme në realizimin e çdo farzi apo obligimi fetare, pa diskutim se të gjitha këta parime dhe rregulla me strategji dhe hulumtime juridike janë të favorshme dhe të domosdoshme për kryerjen e çdo adhurimi e në veçanti për namazin si një obligim i vazhdueshëm dhe i përhershëm i jetës së gjallëruar fizike .
GRUAJA NË NAMAZ PA HIXHAB
Pra shtrohet dilema se nëse një grua muslimane është falur ka be namza duke mos u mbuluar sipas rregullave të islamit apo nuk e ka ditur se Hixhabi, mbulesa islame është farz-kusht i namzit .
Shtrohet dilema në këtë rast si d’të veprojë kjo grua me identitet të fortë islam .
Dijetarët islam janë të mendimit se nëse një grua nuk e kaditur se hixhabi apo mbulesa siapas rregullave të islamit paska qenë farz – kusht, në këtë rastë shpresojmë qe kete mungese të veprimit Zoti ta fal duke kerkuar pendim dhe falje dhe më shumë angazhim rreth njohjes së kushteve të namazit (prononcohen dijetarët islam ) .
Por , ajo që eëhtë me rendesi dhe qe u intereson grave në këtë lëshim juridik dijetarët islam janë të mendimit se namazet që i ka falur pa hixhab – pa mbulesë nuk d’të i(kompensojë) zëvendësojë me namaz të ri, pra uk d’të i persëris .
Mbetemi me shperese qe namazet e tila te jene parnuar te Zoti nga mungesa e informimit apo dijes dhe njohjes së domosdoshme ndaj rregullave fetare-fikhul ibadatë(kapitulli, babussala).
ZBULIMI I TRUPIT TË NJERIUT GJATË NAMAZIT NGA FAKTORE TË JASHTËM
Nëse gjatë namazit diçka apo ndonjë pjesë e vogël e trupit teë njeriut zbulohet ( nga fryerja e erës ) si floket etj. dhe me nje levizje të dorës kjo gje riparohet nga namazlija – u këta lëvizje të shkurtëra dhe të heshtura nuk prishin namazin .
Ndersa Imam Shafi apo më mirë te themi Mezhebi Shafi mban qendrim kategorik se kjo dukuri edhe pse është pa dashje prish namzin .
KUJDESI MAKSIMAL NGA MOS ZBULIMI I RROBAVE NGA TRUPI I NJERIUT
Prandaj gjate namazit duhet te kemi kujdese ne mbulimin e trupit (tërheqja dhe përforcimi dhe shtrëngimi i rrobave) sipas rregullave te fese si nga nan a gruas poashtu edhe nga ana e burave.
Preferohet nëse njeriu ka mbi peshë ai duhet të përdore rrip për shtrëngimin e rrobave gjatë kalimit në ruku dhe sexhde
Kujdese gjate shkuarjes ne sexhde dhe ruku( ndodhe qe pjesa e belit te zbulohet nga terheqja e rroabave ose këmishes një pozitë jo adekuate për namaz.
Imam ebu Hanife , Ahmed dhe Maliki, përcjellë ibn Kutejde seata pohojne se zbulimi i trupit (rrobes) në afekt apo pa dëshirën e tij zbulim i lehte siç është folka tek grate dhe beli tek buart nuk prish namazin.
Mirpo kerkoht qe kjo gjendje te korigjohet dhe riaprohet ne kohen me te shkurte qe mundet
GRUAJA DHE NDËRMARRJET E VOGLA
Studimi i një hulumtimi edhe më të gjerë nga specialist të fikhut apo të rregullave të fikhut ibadatë i drejtuar nga komisione të grave dhe të të drejatve të tyre në publik është një pritshmëri e kohës.
Sepse sot kemi shume ndërmarrje të vogla që drejtohen nga gra, vajza dhe studente në tetovë dhe gjetiu, prandaj demonstrimi i kësaj çështje në prag të viti të ri 2023 kërkon një studim dhe detajim më të thuktë dhe më të drejtëpërdrejtë nga profesoreshet e Medrsesë Isa Beu -Shkup, paralelet e shtrira në Tetovë, Gostivar dhe Shkup.
Qytetin e Tetovës nuk e potencova nga aspekti I veçurisë lokale por si një qendër e kampusit të arsimit të lartë pra, Universiteti i Tetovës, ku nga të gjitha anët e trevave shqipëtare kemi studentë për studime në UT-“Fadil Sulejmani”.
KATEGORI TË NDRYSHME TË NJERËZVË NË NAMAZ
Pra,gjithashtu kemi falje të namazit nga struktura te ndryshme të njerëzve .
Kategori sporti, student , udhëtare , puntore, nëpunës të institucioneve të ndryshme që të drejtat e tyre akoam askush nuk i bisedonë se si duhet ata të veprojnë gjatë kohëve të namazit .
NAMZI NGA PERSONAT E INSTITUCINEVE TË NDRYSHME
Nëpusësit e institucioneve të ndryshme meritojnë që të u rregullohet kjo e drejtë e faljes së namazit përderisa ata gjenden duke ushtruar obligimet që i ka statusi i ndërmarrjesë dhe ligji për puntorin.
Drejtuesi i ndërmarrjes qoftë shtetrore apo private në kohën e sodit duhet të parasheh kushte të volitshme për çdo puntorë që ai të kryej detyrimet e tija ditore të përcaktuara me ligjin e fesë apo të bindjeve fetare në rastin konkret të konfesionit apo përkatësisë islame.
Pastaj falja e namazit ne kohëme temperatura të larta (nxehta) kur njerezit nuk veshin shumë tesha dhe rroab të gjata por në pajtueshmëri me standartet klimatike mirpo në përputhje me normat që u lejojnë të realizojnë edhe detyrimet fetare në këtë rastë siç është namazi .
PALESTRA E SPORTIT DHE SALLA E NAMAZIT
Sot kemi dashamirë të sportit.
Njerëz që merren me sport apo studjonë edukatën fizike një disciplinë shumë e rëndësishme për mbarëvajtjen e nevojave të shendetit tek të rinjtë.
Pra, ndodhë që si shkak i vonesës, pas një ushtrimi obligativ në sallën e sportit, vëren se shokët janë rreshtuar (filluar) të falin namazin përkates të ditës dhe inkuadrohet me ta … si zakonisht .
Personi nga angazhimi superior apo në këtë rastë studenti me qëllim të mirë vrapon që të mbri namazin e duhur me shokët e … .
Në këtë kohë vere dhe vape ai pa dëshirën e tij haronë të veshë (rrobën sipër trupit) këmishën dhe lidhet në namaz pa të.
Pra në mungesë juridike të saj-rrroba.
Pra në këtë form, … keshtu falet apo realizone namazin në palestren dhe sallën sportive të shkolles apo te fakultetit duke mos hetuar gjë !
Pas një kohe përderisa kthehet në shtëpi i rikthehet memorja në momentet e duhura dhe precize gjatë operacionit përderisa ka qenë në namaz.
I kujtohet se ka qenë pa këmishë në namaz dhe mundesisht pjesa e belit eventualisht jep sinjale nga analizat të ketë qenë e dukshme dhe e zbuluar.
Për këtë rast të rrallë dhe të pa qëllimt dijetarët islam kanë konkluduar se namazi i këtijë personi është në rregull dhe nuk duhet të falet nga fillimi apo të përsëritet.
Sepse ndikimi i rethanave të obligimit si student dhe ndikim i sitinave të ndryshme me klima të ngorhta bën që të tejkalohen disa paqartësi.
VESHJA DHE TRAJNIMI I SAJ MUNDËSIA E MIRË PËR NAMAZ
Është vërtëtaur se ata njerës që kanë pasur tratin të mirë nga fëmirija në lidhje me veshjen dhe rrobat , këta njerëz shumë më lëhtë inkorporohen në detyrimet dhe në zbatimin e namazit.
Pra në ditë të frohta dhe teperatura të ulta gjejmë shumë besimatrë që neglizhojnë zbatimin e namazit si arsyetim të shëndoshë të ftohtin.
Këta njërëz që veprojnë ndryshe me nmazin nga koha e stinës së verës dhe kohrat e dimrit janë njerës që gjatë jetës së tyurë nuk kanë pasur trajnim të duhur sa i përket veshjes së rroabve dhe ruajtja me eleganxë të mjaftueshme industrinë e tekstilit si një ndër kombinatet të rëndësishme për botën islame dhe për gjith njerëzimin.
ZBULIMI I TRUPIT TË NJERIUT GJATË NAMAZIT ME QËLLIM
Çdo gjë apo çdo veprim me qëllim dhe me vetëdije të plotë ndryshonë parimet dhe ligjet e sheriatit dhe humbin masat lehtësuese që i parashe departamenti dhe komisioni për shqyrtimin e rregullave të namazit në moment të caktuara.
Në fund mbetet të theksojmë se secili qoftë burë apo grua zbulon pjesët e trupit në namaz që kërkohet detyrimisht të mbulohen me qëllim dhe vetëdije të plotë me automayizëm falja e këtij namazi prishet dhe namazi nuk llogaritet i realizuar siapas pikpamjeve të dijetarëve dhe ekspertëve të disciplinës së fikhul ibadatit – rregullave të namazit .
(xhxhxh!)
