Oda ekonomike: Rregullimi i prokurimeve publike dhe normave doganave për lëndët e para

Përshtatja e konceptit për prokurime publike me situatën aktuale dhe ulja e tarifave doganore për lëndët e para për sektorin agroushqimor janë dy masat shtesë ekonomike të propozuara nga Oda Ekonomike e Maqedonisë së Veriut.

Sipas drejtorit ekzekutiv të Odës, Antoni Peshev, vendi është në zonën e tregtisë së lirë me vendet e rajonit për një kohë të gjatë dhe gëzon të mirat e një ekonomie të hapur, por duhet të përballet edhe me konkurrencën e pamëshirshme në vendet e tjera, ndërsa burimet e lëndëve të para nuk kanë ngarkesë identike.

Shteti, beson Peshev, në kohë krize duhet të fokusohet dhe të gjejë një mënyrë për të ndihmuar kompanitë.

“Duhen masa praktike, pragmatike që do t’i japin ekonomisë sonë mundësinë për të mbijetuar periudhën e ardhshme. Dy nga këto masa i referohen, në radhë të parë, përdorimit aktiv të mekanizmit të prokurimit publik, në të cilin shteti, si pjesëmarrësi më i madh në pjesën e krijimit të kërkesës, mund të ndikojë drejtpërdrejt në mundësitë dhe pozicionimin e kompanive tona, si dhe në mekanizmin e tarifave doganore që do t’i lejojnë kompanitë të marrin një burim konkurrues të prodhimit,” tha Peshev në një video deklaratë.

Sa i përket prokurimit publik, Oda propozon një qasje sektoriale për përcaktimin e formulave për korrigjim/rregullim të çmimeve, me përfshirjen e përfaqësuesve të sektorit real.

“Ne propozojmë përshtatjen e konceptit të prokurimit publik me situatën aktuale, në të cilën çmimet e lëndëve të para janë në rritje, ndërsa operatorët ekonomikë (nga sektori i ndërtimit dhe ushqimit, industria metalike dhe elektrike, tregtia) nuk janë në gjendje të veprojnë sipas kontratave, sipas çmimeve të dakorduara më parë. Në procedurat e reja për dhënien e kontratave të prokurimit publik, në përputhje me nenin 119, paragrafi (1) të Ligjit për Prokurim Publik, dokumentacioni i tenderit duhet të parashikojë mundësinë e korrigjimit të çmimit, për të mundësuar ndryshimin e kontratave të prokurimit publik në rasti i rritjes së çmimit, pa kryer procedurë të re të prokurimit publik, deklaron Peshev.

Oda i kërkon Qeverisë që të hapë mundësinë, duke vendosur një bazë ligjore (për kontratat e prokurimit publik tashmë të lidhura), që autoritetet kontraktore së bashku me palët kontraktuese të fillojnë të analizojnë çmimet e njësive të dakorduara, për të përcaktuar se ku ndryshon çmimi pas pandemia rrit vlerën e kontratave, pas së cilës, në bazë të analizave, do të mund të fillojnë me ndryshimin e kontratave.

“Në mënyrë që proceset të jenë transparente dhe të parashikueshme, ne propozojmë, me përfshirjen e komunitetit të biznesit, të përgatitet një pasqyrë e kontratave aktuale të prokurimit publik, të përcaktohet një metodë që do të përdoret për të përcaktuar diferencën në çmime dhe të ndryshohen kontratat (shkalla e rrëshqitshme, klauzola e indeksit, përqindja e rritjes mbi atë të rënë dakord apo tjetër), të përcaktohet formulari sipas të cilit do të përgatitet analiza dhe të përcaktohet një organ që do ta koordinojë tërë procesin, thotë Peshev.

Sa i përket tarifave doganore, ai rikujton se me Ligjin për ndryshimin e Ligjit për tarifën doganore nga 22.2.2022, normat doganore janë ulur për rreth 260 marka tarifore, lëndë e parë që përdoret kryesisht në industrinë elektrometalurgjike.

Oda Ekonomike mbetet e përkushtuar për harmonizimin e plotë të tarifës doganore me nivelin e tarifave doganore në BE, me një dinamikë të caktuar, e cila do të përcaktohej në bashkëpunim me institucionet kompetente.

“Prioritet në kushtet e rritjes enorme të çmimeve të ushqimeve në botë këtë vit duhet të kenë lëndët e para që kanë të bëjnë me sektorin agro-ushqimor, për të cilat paraprakisht janë paraqitur kërkesa në institucionet kompetente. Ulja e tyre do të ndikojë në konkurrencën e kompanive vendore, por edhe në çmimet e produkteve finale, përfundon Peshev.