QARKULLIMI I ARTIKUJVE USHQIMOR DHE MONOPOLI I TYRE

Taxhudin Hamidi -Tetovë

“…dhe kushdo që të përpiqet të bëjë ndonjë të keqe a ndonjë mëkat, Ne kemi për t’ua shijuar një dënim të idhët ”. ( Kaptina , al Haxh: 25)

Sheriati islam është i vetmi konstrukt ligjorë i cili kujdset me të gjithë qenien e tij dhe dispozitat e sheriatit për gjendjen e ushqimit dhe të sigurisë së tij në forma ligjore dhe mjaftueshmërinë e plotë për njrzimin.

Interesimi i fesë islame nuk përfundonë vetëm në mardhëniet mes njeriut si individ dhe zotit si Krijues i Gjittësisë, por aivazhdojn duke u interesuar dhe siguruar një mirqenje stabile edhe ne dimenzionin e ushqimit të tij në sferën e përgjithshme në shoqëri dhe në tregun e qytetit dhe të marketeve .

Pra, ai kultivonë edhe çështjen e ekonomike të njeriut në shoqëri.

Nga ky dimension kemi dëgjjuar prej imamëve tanë të vjetër se nuk është e preferuar të lidhesh në nammaz i uritur dhe i etur .

Gjithashtu ata potenconin se Gjykatësi nëse ka ndonjë nevijë të theksuar të kësaj natyre anulohet vendimi i tij gjatë seancës gjyqësore.

Që nënkuptone se dispozitat e sheriatit janë në përputhje me funksionimin optimal të organizmit biologjik të undivididt apo të shoqërisë nëpërgjithësi.

Thënja e profetiti islam na rekomandon se:” Ai që bllokonë artikujtë ushqimorë për perfitime komerciale (kohra krize) meriton mallkimin e Perendisë”.

Gjendja e monopolist të artikujve ushqimorë dhe rritja e çmimeve kontribonë në paralizimin e jetës ekonomike dhe pamundësonë kthimin e borxhit bankave komerciale.

Alarmi që thirrë veshin e çdo individi të merr masa dhe të kundërshtojë:

– paralizimin e jetës ekonomike;

-Përhapjen e fajdexhinjëvë – (ata që mezi presin të i ngarkojnë familjet shqipatre me borxhe përmes dhënje ssë kamatës),dhe

-reduktimi apo humbja e konkurencës në treg.

Pra dispozitat e sheriatit islam në vazhdimësi kontribojnë në ruajtjen e artikujve ushqimore si një nevojë e natyrës fizike dhe biologjike të sigurisë sënjeriut dhe krijesave të tij në të gjith globin.

Koha e ihtikarit apo e monopolit ushqimore me nevoja jetike atakonë pamëshirshëm nderin , besimin dhe devotshmërinë (takvallëkun) fetare.

Dijetarët islam janë kundër monopolit të nevojave të njeriut në të gjitha sferat e jetës dhe mbështetin kategorinë e dispozitave të sheriatit në ndalimin e monopolit të ushqimit si formë e haramit.

Duke filluar nga artikujt ushqimorë, energjia për gatim,industria e prodhim, veshmbathja , mjetet për transport, banimi dhe të gjitha pajisjet arsimore dhe shkencore si literatura hulumtuese e shkenctarëve,materialet studentore,botimet e teksteve në shkollat fillore dhe të mesme etj..

Punsimi dhe parapëgaditjet e të rinjëve të konceptit të domosdoshëm biologjik dhe shoqërorë në formimin familjeve të reja në reaklizimine akteve të kurrorëzimit.

Për të gjitha këta nevoja feja islame përpiqet dhe angazhohet që të plotësojë të gjitha kërkesat e duhura në lidhje me sigurimin e ushqimit në cdo kohë dhe në cdo vend pa marrë parasyshe gjendjen dhe rrethanat në botë.

Dispoziatat e fesë islame edhe shtetin e konsiderojnë si një nimet IiZotit i cili mundohet për më të mirën për qytetarët e saj, prandaj edhe sheriati islam dëshironë në çdo vend por edhe këtu tek ne të ndihmojë në tejaklimin e kësaj sistuate shumë të rëndë nga aspekti i krizave ekonomike dhe së fundi edhe nga aksionet agresive, ivazive dhe havarija nuklerare.

Të bëjmë të pamundërën vetëm të mos eskalojë havaria nukleare dhe armatimi kimik në globin human dhe njerzorë.

Kjo është e pa toleraur për strukturat përparimatre sot në botë.

Zoti na mundësoi të shfritëzojmë begatinë e tij … jo për të shembur gjithçka nga fillimi por për të ndërtuar nga fillimi siç ka mbri deri këtu sot bota me interkomunikimin.

Kemi kriza por duhet të durojmë në aspektin politik, ushtarak dhe kapricioz.

Ata janë nimetet të Zotiti të garantuara nga Zoti dhe askush nuk mundet të i cënojë në shfaqjen e trazirave në globë më së shumti kur ata rrejedhin nga dora dhe politikat agressive të shtetetve pa koncept humanitarë dhe njerzorë.

Nevoja e madhe për të ushqyer njerzit dhe krijesat e tjera islami shehë një përgaditj të madhe në këtë drejtim të ekonomisë dhe të finansimit.

Pa marrë parasyshë se si zhvillohen kërkesat e konsumatorëvë në drejtim ekonomik, fininsiar të nevojave akute apo të strëgjatura, islami kërkonë një siguri të tregut dhe marketeve të furnizojnë banorët me ushqim të vazhdueshëm dhe pa masa momnopoli të artikujve në këta kohra të krizës globale .

Monopoli ka kategorinë e saj edhe në aspektin e fshehjes apo deportimit të fuqisë puntore e cila shkkaktonë kriza në departamentin e bujqësisë sic është rasti me tokat shqipatre ku humbi vlera e mbjelljes nga pamundësia e krahut të punës ku hektare të tëra mbeten shkret apo të pa mbjellura.

Edhe ky konsiderohet një ihtikar apo një bllokim i artikujve ushqimorë.

Kur lexojmë programet zhvillimore të Imam Jusufit nga Shkolla hanefite se si ai kishte përcaktuar kredi për ata që, punojë tokën në atë kohë, ne sot duke lënë shkret gjithçka mund vetëm të magjepsemi dhe turpërohermi nga këta imam të mëdhenjë nga provinienca juridike e islamit modern.

Kapacitete e ngushtimit të mjeteve të mbjelljes si dhe sigurimi i plasmanit dhe njëkohësisht edhe energjetika paraqet llojin e ri të bllokimit të resurseve për të mos plotësuar nevojën e ushqimit të domosdoshëm për konsumatorët në treg dhe në markete.

Prandaj bllokimi dhe monopoli i artikujve ushqimorë në asnjë mënyrë nuk lejohet të skladohet me qëllim për të ngushtuar komsumatorët dhe për të friguar atat që të i blejnë me cmime të larta dhe për të i shparzur marketet.

Rekomandimet e ekspertëve si dhe përfaqësues nga qeveria dhanë sugjerimet dhe apeli ishte konstruktin në saje të deklaratave, mirpo gjendjen reale nuk janë në gjendje popullata ta përpunojne me mendje të koncentruar seriozisht, stabil dhe të ftohtë.

Mënyrë e monopolit në treg është e gjykuar si haram nga jurisporodenca islame dhe nga juristët islam nëse fillonë të dalë nga kontrolli i inspektoratit për treg.

Prandaj mjafton frika nga trazirat e luftrarave, monopli i të mbjelluarave bujqësore që po ushtrohet më shumë se njëzet vite tani nuk duhet të monopolizohet edhe me ato mjetet të pakta që furnizojnë qytetatrët dhe që vijnë nga fusha e importit apo PBV me (250 000 tonelata kilogramë)grurë.

Prandaj ky llojë i tiranisë nga aspekti ekonomik dhe bujqësorë për gjenerat e reja nuk duhet të ndodhë dhe nuk është i njohur sa duhet.

Dhe duhet të kemi kujdesë se si duhet të menaxhohet kjo situatë e brishtë dhe delikate.

Pra , sipas dispozitave të sheriat islam monopoli i artikujve primar ushqimorë është një padrejtësi dhe një zullum që e njeh bota për të cilën feja islame tërheq vërejtjën në këtë dimension.

Nga reperkusjet dhe problemet që mund të paraqiten në dëm të popullatës njerzore.

Muhamedi alejhiselam ka ndaluar që të blokohen artikujtë ushqimorë që më pastaj të rrtien çmimet e artikujve dhe rendimenteve.

Muhamedi Alejhisela thotë: (Men ihtekere fehuve hkati’), që në gjuhën shqipe përshtatet me kuptimin se, “ Kush bllokon me qëllim të rritjes së çmimit ai ka bërë kundërvajtje”.

Bllokimi i ushqimit dhe artikujve ushqimorë kalon në jurispordencën islame në dy mendime.

Mendimi ia parë: Konstatimi Malikit,Ebu Jusuf nga Hanbelitët: Blokimi nënkuptionë në të gjitha mjetet që kanë nevojë njerëzit dhe dëmtohen me bllokimin e tij.

Mendimi i dytë: Konstatimi i Hanefive,Shafitëve dhe Hanbelitëve nuk konsiderohet blokim i artikujve ushqimore vetëm në disa artikuj të veçanta apo speciale.

Pra , bllokimi dhe qarkullimi jo i drejtë i mallrave nga senzibilizimi I gabuar fobik mund të shkaktojë krizë të dyfisht. Parandaj , për të mos dëmtuar ekonomine e vendit dhe artikujtë ushqimorë të mos pësojnë bllokimin e qarkullimit kërkohet një menaxhim solid, korrekt dhe shume racioanl.

Duke ruajtur nivelin e infromimit të drejtë dhe pa gara marketing në këtët drejtim dhe në këtët kohë të jashtëzakonshme nga aspekti i sigurisë intersubjektive.

(xhxhxh!)